Kiev, Moskova ve Ötesi – springerin’in 20 yılı

6 – 31 Aralık 2015

Sanatçılar: Ricardo Basbaum, Sanja Iveković, Gülsün Karamustafa, Yuri Leiderman & Andrey Silvestrov, Yasemin Özcan, Johannes Porsch, Felix Sobolev, Haim Sokol, Mikhail Tolmachev

springerin küratörlüğünde, Depo işbirliğiyle gerçekleşen bir sergi projesi

springerin – Hefte für Gegenwartskunst üç ayda bir yayımlanan, Viyana merkezli güncel sanat ve kültür teorisi ve eleştirisi dergisidir. İlk sayısı 1995’te yayımlanan derginin 20. yılı vesilesiyle çeşitli yerlerde düzenlenen bir dizi sergi, derginin tarihine bir bakış sunmanın yanı sıra geleceğe yönelik olanaklar geliştirmeyi de amaçlıyor. Depo’da gerçekleşen bu sonuncu sunumu, dergi tarihinin özetlenmiş bir versiyonuyla, İstanbul’un özel bağlamı arasında ilişkiler kurmaya yönelik bir girişim. Yayın, basılı mecranın gerektirdiği şekilde, sadece metin ve imaj formatıyla sınırlıyken, Depo’daki sunum sergi mekânına uyarlanmış durumda.

Sergi tematik açıdan, “The School of Kyiv / Kiev Okulu” Bienali’yle bağlantılı olarak hazırlanan Kiev, Moskova ve Ötesi başlıklı Ekim 2015 sayısını çevreleyen bağlamı sürdürüyor. Avrupa Birliği’nin doğu sınırlarındaki politik ve kültürel coğrafyalara eleştirel bir bakış sunan bu sayı, siyasi çatışma, şiddet ve etnik/milliyetçi rekabet ortamında güncel sanatın üstlenebileceği role odaklanıyordu. Sanat ve sivil toplum arasında, her tür basite indirgeyici ulusal çerçevenin ötesine geçen, entelektüel ve sanatsal alışverişi besleyecek yapıcı bir diyaloğun nasıl başlatılabileceği öncelikli sorulardan biriydi.

Serginin tasarımı, sanatçı/tasarımcı Johannes Porsch tarafından geliştirilen daha önce Viyana, Budapeşte ve Bregenz’de kullanılan “springerin Mobil Kitaplığı”nın bir versiyonu. Derginin 1995’ten itibaren yayımlanmış sayıları için sergileme ünitesi olmanın yanı sıra, tematik odağın etrafında seçilen sanat işleri için de bir sergi mekânı modeli işlevi görüyor.

Bu seçkide, Kiev Bienali için üretilen ya da bienalde gösterilen bazı işler yer alıyor. Mikhail Tolmachev’in Mevki Çizgisi isimli yapıtı, Donbass bölgesindeki çatışmalarda ağır silah pozisyonlarını gösteren Rus ve Ukrayna ajanslarından fotoğraflara dayanan bir dizi foto gravürden oluşuyor. Yuri Leiderman ve Andrey Silvestrov’un absürt şiirsellik ve politik hayal kırıklığı hisleriyle çekilmiş Odessa. Fragman 205 filmi Odessa sokaklarında siyasi bir gösteriye ya da kilise kortejine benzeyen bir eylemi sahneliyor.

Ricardo Basbaum’un, çeşitli ses topluluklarına ait kayıtların aranjmanından oluşan kolektif sohbet (Kiev Okulu) işinde de benzer bir hat izleniyor: ortaklaşa yazılmış, workshop’larda üretilmiş sözler, farklı ses ve dillerin ritmik bir müzakeresini sunuyor. Felix Sobolov’un belgeseli Ufkun Ötesine Yedi Adım (1968) ise “Kiev bilimsel sinema okulu”nun tarihsel bir görünümünü içeriyor.

Bu doğrudan Kiev/Moskova bağlamına ait örnekler, Gülsün Karamustafa, Sanja Iveković, Haim Sokol ve Yasemin Özcan’ın işlerinden oluşan seriyle iç içe geçiyor. Özcan’ın Koş isimli videosunda sanatçıyı Atatürk Olimpiyat Stadı’nın boş tribünleri boyunca koşarken görüyoruz; ilk başta gündelik, rahat giyimli bir kadına karşı koşulan bir yarışa benzeyen eylem, sonunda “birlikte-ayrı” koşu sürecini ortaya seriyor.

Sanja Iveković’in bireysel/kolektif temsiliyet gibi güç bir meseleyi ele alan Bir Sanatçı Neden Ulus Devleti Temsil Edemez işi, felsefeci ve feminist Rada Iveković ile işitme engelli aktris Isabelle Voizeux arasındaki bir diyalog etrafında şekilleniyor. Performansı merkez alan video “temsiliyetin imkânsızlığı ama yine de kaçınılmazlığı”yla uğraşıyor. Gülsün Karamustafa’nın Mükâfatsız Fedakârlıklar (2005) isimli video-denemesi, iş, eğitim ve toplumsal statünün sıkı regülasyonunun, İstanbul’da yaşayan Moldovalı göçmen kadınlar tarafından nasıl deneyimlendiğini konu alıyor. Karamustafa’nın empatiye dayalı yaklaşımında kamera, dışlanma ve bağımlılığın ince ve örtülü biçimlerine odaklanıyor. Haim Sokol’un Tarih Kavramı Üzerine işi Walter Benjamin’in aynı adlı eserinden yola çıkarak, güncel meselelerle bağlantılar kuruyor. Benjamin’den alıntılar içeren posterlerde, hem tarihi figürler hem de son dönem post-Sovyet askeri şiddetinin isimsiz kurbanları tasvir ediliyor.

Bu yapıtlar hep birlikte – springerin eski sayıları ve son (uluslararası) sayısıyla beraber – derginin 20 yıllık tarihi boyunca özelliği olmuş, çok boyutlu söyleme sahip, siyasi eğilimli bir girişime tanıklık ediyor.

Bundeskanzleramt Österreich ve Avusturya Başkonsolosluğu Kültür Ofisi, İstanbul tarafından desteklenmiştir.
İletişim: springerin@springerin.at                 http://www.springerin.at/en