Gerçeklik Bitti, Kalabalık ve Performans

31 Ocak – 5 Mart 2009

Sanat tarihinin popüler sahnelerinden hatırladığımız iki kalabalık çehresi vardır: siyasî iradenin taşıyıcısı olarak kabul edilen ilki (gösteriler ve devrimci kitleler), pek çok tarihsel ya da alegorik resimde karşımıza çıkar. Daha nötr ve dağınık olan ikincisi ise, genellikle kentin, modernitenin ve kent hayatının temsiliyle bağlantılıdır. Şüphesiz, kalabalık asla nötr değildir… Görünürdeki bu isimsiz bedenler, anonim zihinler ve harcıalem mekânlar, aslında her zaman, kamusal mekânların hâkim politikalarıyla ilişkili anlatılar ve imgeler üretirler. Kalabalıkların “tarafsız” temsili olmaya meyleden empresyonist vakayinameler bile, sokak yaşamının rastgele enstantanelerinden ibaret değildir. Modernitenin ilk dönemlerinin kaydını tutan bu resimler, kent kalabalığının standartlaşmasını, kamusal mekânda kontrolün ve sokaktaki kalabalıkların davranışlarının nizama sokulmasının ilk adımlarını yansıtırlar.

Tek perspektif bu mudur?

Kalabalıklar arasında bir birey olarak seçilmek, tebarüz etmek, bugün kimliği oluşturan en önemli boyutlardan biri haline gelmiştir. Ayırt edilmek, başarıyla hayata geçirilmiş yaratıcılığın, özgünlüğün ve sahihliğin gözle görülür işareti durumunda. Ne var ki, bu iddianın perspektifine, sadece yeni bir “ekonomi deneyimi”nin bir veçhesi olarak bakılabilir: Hayat tarzı sektörlerinin bireyi benzersiz bir “meta kişiliği”ne dönüştürmesi söz konusudur.

Gösteri kültüründe, herkes oyuncudur.

Kültürel ve siyasi mekânın 1990’lar boyunca geçirdiği dönüşüm, kamusal mekânda farklı kontrol mekanizmalarını barındırır ve aynı zamanda, güvence ve güvenlik propagandasını yerleşikleştirir. Kitlesel olaylara, savaşlara ya da şiddet kullanan eylemcilere dair gösteri niteliğindeki haberler, hayalgücümüzü besleyen, estetize edilmiş imgelere dönüştürülür. Bu imgelerden hoşlanmaya başlarız ve onları aksiyon filmlerini, korku ya da afet filmlerini seyredermişçesine zevkle seyrederiz. Bunlar bize, korkunun başka bir yerlerde yaşanmakta olduğunu, bu nedenle seyrettiklerimizin görsel hazzına kendimizi rahatça bırakıp güvenlikte olma hissinin tadını çıkarabileceğimizi söylerler.

Dünya çapında, toplumun kapitalist modernleşmesine ve kent alanlarının kilit bölgelerinde yaşanan mutenalaştırmaya, kamusal mekânların siyasi kontrolünün daha da sıkılaştırılıp yaygınlaştırılması eşlik ediyor. Gözetim teknolojileri ve yeni davranış rejimleri, aynı anda işleyen iki süreçle, kamusal alanın özelleştirilmesiyle ve kamusal-özel alanlar arasında yeni ayrım biçimlerinin oluşmasıyla teşvik ediliyor.

Gerçeklik Bitti [Kalabalık ve Performans: nümayiş, kamusal mekân, bedenin kullanımı], kamusal alanda yeni kolektif düşünce ve kolektif eylem imkânlarını araştırmaktadır. Bir grup sanatçıyı, küratörü, dergi yayıncısını ve radyo programcısını bir araya getiren sergi, sokaklardaki kalabalıkların performatif yönlerini ve kamusal alandaki beden pratiklerinin siyasi içerimlerini sorgulayan teorik-pratik bir platformdur. Gerçeklik Bitti [Kalabalık ve Performans], 2005 yılından beri çeşitli aşamalarda geliştirilmektedir. Sürece eşlik eden sergiler, yayınlar ve tartışmalar, sabit ve kesin sonuçları olan nihai projelerden ziyade, araştırmanın durum fragmanları ve adımları olarak kavramsallaştırılmaktadır.

Konuşma: ‘Kendinden Geçme, Korku ve Sayı: ”Kalabalıkların Adamı”ndan Kendini Örgütleyen Çokluğa’ Tarih: 3 Şubat 2009

ABD’li teorisyen, eleştirmen ve aktivist Brian Holmes, ‘No More Reality: Crowd and Performance’ sergisine katılan sanatçıların, aktivistlerin ve çeşitli kolektiflerin farklı görsel malzeme ve metinler yoluyla incelediği konularla ilgili teorik bir perspektif sunuyor. Brian Holmes’un sanat, politika, toplum, medya, kendiliğinden örgütlenme ve güncel kapitalizmle ilgili yorumları konusunda daha fazla bilgi için: http://brianholmes.wordpress.com

Küratörler: Claire Staebler and Jelena Vesic
Sergi yapımcısı: Vladimir Jeric
Sanatçılar: Fia Backström, Johanna Billing, Susanne Bürner, Chto Delat, Marcelo Exposito, Claire Fontaine, Igor Grubic, Sharon Hayes, Inventory, Olga Kisseleva, Ligna, Ciprian Muresan, Marta Popivoda/Illegal Cinema, Radek Community, R.E.P Group, Revolution Will Not Be Televised.

 icon-file-text Broşür

Basın

11.2.2009
No More Reality, Crowd and Performance
Chtodelat News

14.2.2009
No More Reality, The Exhibition
clairevontokyo.wordpress.com